Từ nhiều đời xưa khi đề cập đến việc bày trí, trang trí đĩa trái cây chưng trên bàn thờ cúng tổ tiên. Người ta thường nhắc đến Đông bình Tây quả. Vậy để tìm hiểu xem tại sao lại có câu nói Đông bình Tây quả, câu nói này mang ý nghĩa như thế nào? Hãy cùng Đồ gốm Bát Tràng tìm hiểu bài viết sau đây để tìm hiểu ngay nhé! 

Đông bình tây quả được hiểu là gì?

Ngày xưa đông bình tây quả được dùng để diễn đạt cách sắp xếp bình hoa và hoa quả trên bàn thờ. Câu nói này được lưu truyền đến ngày nay và trở thành nét văn hóa trong phong tục thờ cúng. Phong cách bày trí hoa quả này được lưu giữ và con cháu ghi nhớ. Điều này mang ý nghĩa kế thừa và thể hiện lòng biết ơn của con cháu dành cho ông bà, tổ tiên những thế hệ đã khuất. 

Đông bình tây quả xuất phát từ đâu – mang ý nghĩa như thế nào?

Theo quy luật của tự nhiên mặt trời mọc ở hướng Đông và lặn ở phía tây. Việc trồng một cái cây cũng cần phải tuân thủ theo quy luật của tự nhiên, cây có đơm hoa thì mới kết trái. Vậy nên khi trang trí bàn thờ cần chú ý đặt bình hoa ở hướng Đông. Mâm ngũ quả ở hướng tây là hợp lý, thuận theo ý của đất trời. 

Ông cha ta đã dùng câu nói Đông Bình Tây quả để dễ hiểu hiểu hơn về việc bày trí này. Vì sao lại có câu nói này hãy cùng tìm hiểu ngay sau đây

Dựa trên hướng Nam là hướng chính

 Hướng nam được lấy làm hướng chính, vì vậy mà chúng ta mới thường nghe đến “ kim chỉ nam”. Bàn thờ tổ tiên cũng lấy hướng nam để làm nguyên tắc bày trí. Theo đó bàn thờ được đặt theo hướng nam và hướng ra cửa chính. Khi ta quay mặt về hướng Nam thì tay trái sẽ là hướng Tây, tay phải là hướng Đông. Quay mặt lại là hướng Bắc Chính vì thế mới có câu nói “ Đông bình Tây quả “ 

Khi sắp xếp bình hoa, mâm quả chúng ta cần dựa theo quy tắc sau: 

Đặt bình hoa ở hướng Đông tức phía bên tay phải từ phía ngoài nhìn vào. Điều này tượng trưng cho mùa xuân đơm hoa. 

Mâm ngũ quả đặt ở hướng tây tức phía tai trái từ phía ngoài bàn thờ nhìn vào. Tượng trưng cho mùa thu mơi kết trái, thu nhiều quả ngọt. 

Hướng nam là hướng gió hòa 

Đây là một hướng giải thích khác cho câu nói “ Đông bình tây quả “. Vì hướng Nam là hướng có gió hòa ít khi xuất hiện gió càn bão chướng. Ông bà, Thân Vương ta này xưa khi xây nhà đều chọn và xây nhà hướng về phía Nam. Bình hòa theo đó đặt ở phía đông của bàn thờ để đón được gió để đưa hương thơm thoảng khắp bàn thờ.

Về phần trái cây cần đặt ở hướng Tây để có thể nhận hơi ấm của ánh đèn. Điều này giúp quả ngọt trái thơm, đồng thời nằm bên tay phải cũng dễ cho ông bà dùng. Hiện nay nhiều ngôi nhà không chọn hướng Nam làm hướng chính để xây nhà nữa mà xoay tứ phía. Nên ta cứ việc làm theo cách ở trên mà bày trí bình hoa mâm quả sao cho hợp lý là là được. 

Những nguyên tắc giải thích khác 

Khi chúng ta nhìn lên bản đồ biển Đông luôn nằm phía bên tay phải. Dựa vào đặc tính này nên ông bà ta mới thường nói Đông Bình Tây quả để làm nguyên tắc trang trí bàn thờ cúng. Theo một số giải thích khác rằng dù nhà xây theo hướng nào thì cũng xem là hướng Nam. Và hướng bàn thờ được bố trí theo nguyên tắc trên. 

Đông bình tây quả ứng dụng vào thực tế như thế nào? 

Văn hóa thờ cúng đã ăn sâu vào phong tục tập quán của người Dân Việt. Hầu như nhà nào cũng trang bị một bàn thờ gia tiên để thờ cúng vào mỗi dịp lễ hay ngày rằm. Những ngày này gia đình nào cũng chuẩn bị sắm sửa cho gian thờ thật khang trang và tươm tất. Gia chủ sẽ tiến hành vệ sinh lau chùi các vật phẩm trên bàn thờ sau đó là bày biện mâm hoa quả, bông trang trí lên bàn thờ. Đây cũng là khoản thời gian để con cháu có thể bày tỏ lòng thành kính của mình dành cho ông bà. Trong trang trí bàn thờ Đông bình Tây quả được xem là một nguyên tắc quan trọng. Cần tuân theo được ông bà ta để lại từ xưa đến nay 

Vị trí đặt bình hoa:

Hoa trên bàn thờ nên sử dụng là hoa tươi để cúng vào những dịp như ngày giỗ, rằm mùng 1. Còn những ngày thường tùy vào điều kiện mà gia chủ có thể đạt hoa hoặc không. Hoa trước khi mang đi cắm nên mang đi rửa hoặc ngâm với nước để hoa sạch và tươi lâu. Sau đó hoa mang đi cắt tỉa bớt phần thừa và cắm vào bình. Bình hoa đặt phía tay trái của bàn thờ tức là nằm ở hướng Đông.

Vị trí đặt mâm ngũ quả:

Tùy vào mỗi vùng miền, phong tục ở từng địa phương mà mâm ngũ quả phải bày đủ 5 loại quả khác nhau. Càng khéo tay sắp xếp thì mâm ngũ quả càng đẹp mắt hơn, nhiều người còn có những cách sắp xếp mâm ngũ quả rất hoành tráng và cầu kỳ. Dù như thế nào đi nữa thì nếu có lòng thành thì tấm lòng của bạn cũng được ông bà bề trên đón nhận. Theo nguyên tắc Đông bình tây quả thì mâm ngũ quả nên được đặt ở hướng Tây là tốt nhất.

Đông bình tây quả như một nét văn hóa truyền thống mà ông cha ta đã lưu truyền lại cho con cháu trong cách bày biện bàn thờ cúng. Một bàn thờ gia tiên khang trang ngoài yếu tố sắp xếp bố trí thì cần phải được lau dọn sạch sẽ. Bộ đồ thờ phù hợp với không gian thờ cúng và lối kiến trúc của ngôi nhà. Chính vì thế việc tân trang bàn thờ bằng những vật phẩm bằng gốm sứ cũng là điều nên lựa chọn. Tại Đồ gốm Bát Tràng cung cấp những bộ đồ thờ men lam, men rạng sang trọng. Giúp tăng thêm vẻ đẹp và sự tôn nghiêm cho gian thờ gia đình bạn. Ngoài ra việc lựa chọn đồ thờ cúng ảnh hưởng đến phong thủy trong ngôi nhà của bạn.