Tranh gốm sứ Bát Tràng được biết đến là dòng tranh chất lượng, không bị phai màu hay ảnh hưởng bởi bất kỳ yếu tố nào tác động bên ngoài. Bởi nó được  sản xuất từ đất gốm và đất cao lanh trắng. Thợ thủ công vẽ hoặc đắp nổi các họa tiết bằng tay và được nung ở nhiệt độ cao: 1200 độ C nên màu của tranh được lưu giữ lại mãi mãi. 

Tranh gốm sứ Bát Tràng cao cấp không chỉ đơn thuần được tạo ra là một bức tranh mà nó còn được các nghệ nhân thổi hồn vào trong đó những giá trị mang tính nghệ thuật, mang đến cho người xem những trải nghiệm thú vị. Những mẫu tranh gốm sứ được sử dụng làm tranh treo tường thuận phong thủy có thể treo trong phòng khách, phòng làm việc.

Hãy cùng dogombattrang.vn tìm hiểu cùng nhé !!!

Đặc điểm của mỗi bộ tranh gốm sứ Bát Tràng được lưu truyền qua nhiều thế hệ

Thế kỷ 14- 15: 

Hình thức trang trí trên gốm Bát Tràng bao gồm các kiểu như khắc chìm, tô men nâu theo kĩ thuật gốm hoa nâu thời Lý–Trần, kết hợp với chạm nổi và vẽ men lam. Khoảng thời gian này đánh dấu sự ra đời của dòng gốm hoa lam đồng thời xuất hiện những đồ gốm hoa nâu vẽ theo gốm hoa lam. Đề tài trang trí còn giới hạn trong các đồ án hoa lá, tiếp nối gốm hoa nâu thời Trần.

Thế kỷ 16: 

Trang trí vẽ men lam còn giữ được nhịp độ phát triển, nhiều loại văn hình học và hoa lá còn thấy gần gũi với đồ gốm hoa lam xuất hiện. Trang trí phổ biến có các loại: rồng, phượng, xen kẽ cụm mây, ngựa có cánh, hoạt cảnh người, cánh sen đứng, hoa dây, lá đề, phong cảnh sơn thủy…

Thế kỷ 17: 

• Gốm Bát Tràng càng tinh tế, cầu kì, gần gũi với chạm đá và gỗ. Đề tài trang trí tiếp nối thế kỉ 16, đồng thời xuất hiện các đề tài trang trí mới: bộ tứ linh, hổ phù, nghê, hạc…
• Những đề tài chạm nổi, để mộc điển hình khác như bông cúc hình ôvan, bông hoa 8 cánh, bông cúc tròn, cánh hoa hình lá đề, cánh sen vuông, các chữ Vạn-Thọ (chữ Hán)… Việc sử dụng men lam kém dần, tuy đề tài trang trí vẽ tương đồng với chạm nổi. 
• Thế kỷ 17 xuất hiện dòng gốm men rạn với sự kết hợp trang trí đề tài nổi bật như rồng, tứ linh, hoa lá, cúc-trúc-mai. Trong khoảng thời gian này còn xuất hiện loại gốm nhiều màu, nổi trội nhất là màu ngọc với các đề tài trang trí độc đáo: hoa sen, chim, nghê, hình người…

Quá trình trang trí hoa văn và phủ men trên tranh gốm sứ Bát Tràng

Kỹ thuật vẽ

Thợ gốm Bát Tràng dùng bút lông vẽ trực tiếp trên nền mộc các hoa văn hoạ tiết. Thợ vẽ gốm phải có tay nghề cao, hoa văn họa tiết phải hài hoà với dáng gốm, các trang trí hoạ tiết này đã nâng nghề gốm lên mức nghệ thuật, mỗi cái là một tác phẩm. Thợ gốm Bát Tràng cũng đã dùng rất nhiều hình thức trang trí Tranh gốm sứ bát tràng khác, có hiệu quả nghệ thuật như đánh chỉ, bôi men chảy màu, vẽ men màu…

Chế tạo men

Men tro là men đặc sắc của gốm Bát Tràng, ngoài ra còn có men màu nâu, thành phần loại men này bao gồm men tro cộng thêm 5% đá thối. Từ thế kỉ 15 thợ gốm Bát Tràng đã từng chế tạo ra loại men lam nổi tiếng.

Thợ gốm Bát Tràng thường sử dụng cách chế tạo men theo phương pháp ướt bằng cách cho nguyên liệu đã nghiền lọc kĩ trộn đều với nhau rồi khuấy tan trong nước đợi đến khi lắng xuống thì bỏ phần nước trong ở trên và bã đọng ở dưới đáy mà chỉ lấy các “dị” lơ lửng ở giữa, đó chính là lớp men bóng để phủ bên ngoài đồ vật. 

Trong quá trình chế tạo men người thợ gốm Bát Tràng nhận thấy để cho men dễ chảy hơn thì phải chế biến bột tro nhỏ hơn nhiều so với bột đất, vì thế mà có câu “nhỏ tro to đàn”.

Tráng men

• Khi đã hoàn chỉnh, người thợ gốm có thể nung sơ bộ sản phẩm ở nhiệt độ thấp rồi sau đó mới đem tráng men hoặc dùng ngay sản phẩm mộc hoàn chỉnh rồi trực tiếp tráng men lên trên rồi mới nung.
• Mỗi sản phẩm trước khi tráng men cần phải được làm sạch bằng chổi lông. Nhằm không xuất hiện những đường nổi vần trên mỗi sản phẩm.
• Kỹ thuật tráng men: hình thức như phun men, dội men lên bề mặt cốt gốm cỡ lớn, nhúng men đối với loại gốm nhỏ nhưng thông dụng nhất là hình thức láng men ngoài sản phẩm, gọi là “kìm men”, và khó hơn cả là hình thức “quay men” và “đúc men”.
• Đây là những thủ pháp tráng men của thợ gốm Bát Tràng, vừa là kĩ thuật vừa là nghệ thuật, được bảo tồn qua nhiều thế hệ, thậm chí đã từng là bí quyết trong nghề nghiệp ở đây.

Sửa hàng men

Người thợ gốm tiến hành tu chỉnh lại sản phẩm lần cuối trước khi đưa vào lò nung. Trước hết phải xem kĩ từng sản phẩm một xem có chỗ nào khuyết men thì phải bôi quệt men vào các vị trí ấy. Sau đó họ tiến hành “cắt dò” tức cạo bỏ những chỗ dư thừa men, công việc này gọi là “sửa hàng men”.

Các mẫu tranh gốm sứ Bát Tràng được mọi người đông đảo quan tâm

Tranh gốm sứ Bát Tràng là thể loại tranh trang trí đã có từ lâu đời của người Việt Nam. Với chất liệu gốm đất nung cao cấp và chịu lửa nhiệt độ cao, tranh gốm sứ Bát tràng là gợi ý xuất sắc cho việc trang trí nhà cửa. 

Vì tranh được làm từ nguyên liệu tự nhiên cao cấp nên bạn không cần phải lo lắng các tác nhân môi trường ảnh hưởng đến chất lượng tranh, làm bức tranh xuống màu hay nứt vỡ. Ngoài ra bạn cũng có thể dễ dàng vệ sinh, lau chùi mà không sợ bong tróc. 

Tranh vẽ tháp rùa gốm sứ Bát Tràng

Bức tranh sứ Bát Tràng vẽ tháp Rùa- hồ Hoàn Kiếm là hình ảnh vô cùng quen thuộc với con người Việt Nam. Khung tranh được làm bằng gỗ hương chắc chắn, tạo nên vẻ đẹp sang trọng cho bức tranh. Tranh sứ Bát Tràng vẽ tháp Rùa- hồ Hoàn Kiếm thích hợp treo trong phòng khách, cũng có thể là một món quà lưu niệm ý nghĩa

Tranh vẽ tứ linh gốm sứ Bát Tràng

Tranh vẽ tứ linh nghĩa là 4 loại linh vật. Tứ là 4 bao gồm: long, ly, quy, phụng được dân gian bắt nguồn từ bốn linh thần gồm Thanh Long, Bạch Hổ, Huyền Vũ và Chu Tước. Nó mang ý nghĩa sức mạnh phi thường tượng trưng cho trời đất, đại diện cho 4 nguyên thần chính là đất, nước, lửa và gió.

Bộ tranh tứ linh hay tranh Long Ly Quy Phụng là bộ tranh đẹp hoàn hảo dùng cho những ngôi nhà cổ, treo ở phòng khách, phòng thờ đều được. Tranh dùng để cung tiến cho nhà thờ họ, cung tiến cho đền, miếu, tạo cho không gian trưng bày thêm phần linh thiêng và uy nghiêm. 

Tranh vẽ rồng

Rồng phượng mang ý nghĩa là một biểu tượng thần thoại vô cùng mạnh mẽ. Rồng đại diện cho nam giới, Phượng tượng trưng cho nữ giới. Người xưa đã dựa trên vẻ đẹp, sự dịu dàng của phụ nữ và sự mạnh mẽ của nam giới để có được sự phân chia này.

Tranh vẽ phượng

Rồng phượng hay còn được gọi là long phụng chính là 2 con linh vật nằm trong bộ Tứ linh Long- Lân- Quy- Phụng. Hình ảnh rồng phượng chính là biểu tượng linh thiêng trong nền văn hóa Việt. Hai con vật này thường được khắc họa lên các vật phẩm phong thủy như tranh, bình hút tài lộc, lộc bình… vừa để trang trí vừa biểu tượng cho sự may mắn, hạnh phúc.

Tranh vẽ Quy ( Rùa)

Quy (Rùa) là con vật duy nhất có thật trong tự nhiên. Rùa là một loài bò sát lưỡng cư có tuổi thọ cao và khả năng sống trong một thời gian mà không cần tới thức ăn do đó được ví với tinh thần thanh cao, thoát tục. Rùa tuy không phải là linh vật trong Phật giáo nhưng sự trường tồn của rùa được gắn liền với sự trường tồn của Phật Giáo. Truyền thuyết kể rằng, An Dương Vương sau khi giết con gái Mị Châu vì tội thông đồng với giặc đã cưỡi lên lưng rùa và đi về phía biển, các nhà nghiên cứu cho rằng hình tượng này khá giống với vị thần Visou tối cao của đạo Bà La Môn.

Tranh vẽ Ly

Lân ( Ly) là linh vật được biết đến thứ 2 sau Rồng, dân gian cho rằng sự xuất hiện của Lân báo hiệu điểm lành, thái bình thịnh vượng sắp tới. Ngoài ra hình tượng Lân cũng được dùng để trấn giữ cửa nhà, hóa giải hung khí khi đối diện với cửa nhà khác, bị ngã ba, ngã tư, góc nhọn, đường vòng chiểu thẳng vào nhà.

Tranh vẽ vinh quy bái tổ gốm sứ Bát Tràng

Thể hiện sự thành đạt trên con đường công danh, khi về quê nhà được nhiều người chào đón, trọng vọng.

Nếu xét ra về mặt nghĩa của ngôn từ, Vinh quy bái tổ là cụm từ giàu hàm ý. 

• “Vinh” trong vinh danh, thành công, vinh hiển. 
• “Quy” nghĩa là trở về quê hương, chốn cũ. 
• “Bái” nghĩa là bái lạy, khái vấn. 
• “Tổ” vừa mang nghĩa là tổ tiên, các thế hệ đi trước, vừa bao hàm cả ý nghĩa là nơi “chôn rau cắt rốn”.

Với ý nghĩa thể hiện lòng biết ơn nguồn cội, bức tranh thể hiện sự hiếu kính của bậc hậu bối với tiền nhân. Đồng thời là niềm tự hào của gia chủ bởi những cố gắng của bản thân.